Het bedriegersyndroom

Het bedriegerssyndroom, ook wel bekend als het “imposter syndrome”, is een psychologisch fenomeen waarbij een persoon die succesvol is en/of beschikt over de nodige kwalificaties en prestaties, zich desondanks onzeker voelt over zijn of haar eigen capaciteiten en vreest dat anderen zullen ontdekken dat hij of zij eigenlijk niet zo bekwaam is als men denkt. Dit kan leiden tot angst en stress op de werkplek, en kan ook het vermogen van een persoon om succesvol te zijn in zijn of haar carrière belemmeren.

Bij wie komt het voor

Het bedriegerssyndroom kan voorkomen bij mensen in verschillende beroepen, ongeacht hun niveau van opleiding, ervaring of prestaties. Het kan bijvoorbeeld voorkomen bij studenten, professionals, kunstenaars, atleten of ondernemers. Het bedriegerssyndroom treft vaak mensen die streven naar hoge prestaties, zichzelf hoge doelenstellen of die zichzelf vergelijken met anderen. Het komt vaker voor bij mensen die minderheidsgroepen vertegenwoordigen, omdat ze zich misschien minder vertegenwoordigd of erkend voelen in hun vakgebied. Het bedriegerssyndroom is geen weerspiegeling van een persoonlijke tekortkoming, maar eerder een veel voorkomende psychologische reactie op succes en prestaties.

Het kan zich op elke leeftijd manifesteren, maar het wordt vaak voor het eerst opgemerkt bij mensen die een belangrijke overgang maken, zoals;

• Het starten van een nieuwe baan,
• Het beginnen van een nieuwe opleiding,
• Het krijgen van een promotie,
• Het kan ook ontstaan wanneer er sprake is van een hoge mate van stress of druk, zoals bijvoorbeeld bij een belangrijk project of tijdens een moeilijke levensfase.

Onderzoek suggereert dat vrouwen een hoger risico hebben dit te ontwikkelen dan mannen, dat merk ik ook in mijn praktijk. Dit kan gedeeltelijk te wijten zijn aan culturele normen en gender stereotypen die van vrouwen verwachten dat ze meer perfectionistisch zijn en dat ze meer gevoelig zijn voor het voldoen aan de verwachtingen van anderen. Ook kunnen vrouwen zich onzeker voelen op werkplekken waarin mannen de overhand hebben. Hoewel mannen ook het bedriegerssyndroom kunnen ervaren, melden vrouwen het vaker en ervaren ze het vaak als intenser.

Kenmerken

• Een constante angst om ontmaskerd te worden als bedrieger of niet bekwaam genoeg te zijn.
• Overmatige zelfkritiek en het gevoel dat je nooit tevreden kan zijn met je prestaties.
• Je vermijdt uitdagingen of kansen uit angst om te falen.
• Je hebt het gevoel dat je niet "genoeg" bent, ondanks het behalen je successen en prestaties.
• Je vergelijkt jezelf met anderen en je vindt jezelf minderwaardig.
• Je hebt een gebrek aan zelfvertrouwen en vindt het moeilijk om beslissingen te nemen.
• Je ervaart angst en stress in relatie tot je werk en je prestaties.
• Moeite hebben om complimenten te accepteren en succes toe te schrijven. Je schrijft het toe aan geluk of externe factoren in plaats van persoonlijke bekwaamheid.

Natuurlijk heeft niet iedereen met het bedriegerssyndroom alle bovengenoemde kenmerken. De symptomen kunnen variëren van persoon tot persoon.

Oorzaken

De oorzaken van het bedriegerssyndroom zijn niet helemaal duidelijk en kunnen verschillen van persoon tot persoon. Hier zijn enkele veelvoorkomende factoren die bijdragen aan het ontstaan van bedriegerssyndroom:

1.     Erfelijke aanleg: Er is enig bewijs dat het bedriegersyndroom deels genetisch bepaald kan zijn. Dit betekent dat bepaalde persoonlijkheidskenmerken die bijdragen aan het bedriegerssyndroom, zoals perfectionisme en angst, kunnen worden overgeërfd.

2.     Opvoeding : Opvoeding kan ook bijdragen aan het ontstaan van het bedriegerssyndroom. Bijvoorbeeld, als een kind opgroeit met kritische ouders of ouders die altijd hoge verwachtingen hebben, kan dit leiden tot het ontwikkelen van het bedriegerssyndroom.

3.     Cultuur: Cultuur speelt ook een rol bij het ontstaan het bedriegerssyndroom. In sommige culturen wordt bijvoorbeeld veel nadruk gelegd op prestaties en bekwaamheid, wat kan bijdragen.

4.     Traumatische ervaringen: Traumatische ervaringen zoals misbruik of verwaarlozing kunnen leiden tot het bedriegerssyndroom omdat het gevoel van eigenwaarde en competentie wordt aangetast.

5.     Werkomgeving: Werkomgeving kan ook bijdragen aan het ontstaan van het bedriegerssyndroom. Bijvoorbeeld, als een werkomgeving erg competitief is, of als er hoge verwachtingen zijn, kan dit bijdragen aan het ontstaan van het bedriegerssyndroom.

De oorzaken van het bedriegerssyndroomcomplex zijn vaak het gevolg van een combinatie van factoren.

Fysieke klachten

Er kunnen fysieke klachten optreden. De constante angst en stress die gepaard gaat met het gevoel dat men niet bekwaam genoeg is, kan leiden tot fysieke symptomen zoals vermoeidheid, slaapproblemen, spierspanning, hoofdpijn, maagproblemen en hartkloppingen. Bovendien kan de angst en stress die gepaard gaan met het bedriegersyndroom ook het immuunsysteem verzwakken, waardoor een persoon vatbaarder wordt voor ziekten en infecties. Het is daarom belangrijk om de symptomen van het bedriegerssyndroom serieus te nemen en professionele hulp te zoeken als ze ernstig zijn of aanhouden.

Mentale klachten

Het bedriegersyndroom kan schadelijk zijn voor de mentale gezondheid en het welzijn van een persoon. Het kan leiden tot chronische stress, angst, depressie, vermoeidheid, en burn-out. Het kan ook leiden tot problemen op het werk, zoals verminderde prestaties, verminderde creativiteit, en verminderd zelfvertrouwen. Het kan ook van invloed zijn op relaties met anderen, omdat mensen met het bedriegerssyndroom zich vaak terugtrekken en zich geïsoleerd voelen. Daarom is het belangrijk om het bedriegerssyndroom serieus te nemen en te zoeken naar professionele hulp als het de kwaliteit van leven beïnvloedt.

Wanneer speelt het op

Dat is afhankelijk van de persoon en de situatie. Hieronder  enkele veelvoorkomende momenten waarop het bedriegerssyndroom kan optreden:

• Bij het starten van een nieuwe baan of het aannemen van nieuwe verantwoordelijkheden: De angst om niet aan de verwachtingen te kunnen voldoen of niet zo bekwaam te zijn als andere werknemers kan leiden tot het bedriegerssyndroom.
• Bij het ontvangen van erkenning of lof: Het gevoel dat men niet echt de prestatie verdient, kan leiden tot het idee dat men een bedrieger is.
• Bij het vergelijken met anderen: Het vergelijken van eigen prestaties met die van anderen kan leiden tot een gevoel van minderwaardigheid en het idee dat men niet zo bekwaam is als anderen.
• Bij het maken van fouten: Een enkele fout kan leiden tot gevoelens van incompetentie en angst om te falen.
• Een werkomgeving waarin er hoge prestatieverwachtingen zijn: In sommige werkomgevingen worden werknemers onder druk gezet om hoge prestaties te leveren en hun werk perfect uit te voeren. Dit kan bijdragen aan het ontstaan van het bedriegerssyndroom omdat werknemers zichzelf voortdurend vergelijken met anderen en bang zijn om betrapt te worden op fouten.
• Een werkomgeving waarin feedback vaak negatief is: Als werknemers regelmatig negatieve feedback krijgen van hun collega's of leidinggevenden, kan dit leiden tot een gevoel van incompetentie en bijdragen aan het bedriegerssyndroom.
• Een werkomgeving waarin werknemers zichzelf constant moeten bewijzen: In sommige werkomgevingen voelen werknemers zich gedwongen om zichzelf constant te bewijzen en hun waarde te bewijzen. Dit kan leiden tot gevoelens van onzekerheid en twijfel aan de eigen bekwaamheid, wat bijdraagt aan het bedriegerssyndroom. 

Mijn advies

Er zijn verschillende manieren om het bedriegerssyndroom te behandelen en te overwinnen. Hier zijn enkele veelvoorkomende behandelingen:

1. Bewustwording: Het erkennen en herkennen van het  bedriegerssyndroom kan een belangrijke eerste stap zijn bij het overwinnen van deze uitdaging. Door je bewust te worden van de symptomen van het bedriegerssyndroom, kan je beginnen met het werken aan oplossingen.
2. Therapie: Praattherapieën zoals cognitieve gedragstherapie kunnen effectief zijn bij het aanpakken van het bedriegerssyndroom. Een therapeut kan helpen bij het identificeren van negatieve denkpatronen en deze vervangen door positieve gedachten.
3. Acceptatie en zelfcompassie: Het is belangrijk om te leren accepteren dat het normaal is om fouten te maken en dat niemand perfect is. Het beoefenen van zelfcompassie kan helpen om de zelfkritiek te verminderen en de waardering voor je eigen bekwaamheid te vergroten.
4. Oefenen en experimenteren: Het aangaan van uitdagingen en nieuwe ervaringen kan helpen bij het vergroten van het zelfvertrouwen en het verminderen van de angst voor falen.
5. Steun van anderen: Het delen van ervaringen met anderen en het ontvangen van steun kan ook helpen bij het overwinnen van het bedriegerssyndroom.
6. Hypnotherapie: Door naar de diepere lagen van je onderbewuste te gaan, kun je ontdekken waar het aan gelinkt is en dat kan onder hypnose getransformeerd worden.

Het bedriegerssyndroom kan niet van de ene op de andere dag worden opgelost. Het is een proces dat tijd en inzet vereist. Het is echter goed mogelijk om het bedriegerssyndroom te overwinnen en te gedijen in de persoonlijke en professionele sfeer.

Voel je je geblokkeerd door het bedriegerssyndroom of faalangst en wil je er iets aan doen? Ik begrijp hoe overweldigend dit kan zijn en sta klaar om je te helpen deze blokkades op te lossen en balans terug te vinden en te behouden. Als je klaar bent om stappen te zetten, meld je dan nu aan door je gegevens achter te laten op het contactformulier. Binnen 24 uur neem ik contact met je op om je passende ondersteuning te bieden. Wacht niet langer, neem die eerste stap naar verandering en laat mij je helpen het beste uit jezelf te halen.

Heb jij het gevoel dat je te veel blokkeert vanwege het bedriegerssyndroom of faalangst? Zou je daar  stappen in willen zetten. Ik kan je helpen om blokkades op te lossen en balans terug te vinden en te behouden. Meld je dan nu aan door je gegevens achter te laten op het contactformulier en ik neem binnen 24 uur contact met je op, om jou passend te ondersteunen.

Ik ben Walter Keyner, Coach en Hypnose- en regressietherapeut bij Wutah in Gouda

‍

‍